21 januari 2012

Awalla??

Hoeveel kost het? Dat vraag je aan de marktvrouwen. Om een  idee te geven van de prijzen: 
Voor 50 cent kun je 6 tomaten krijgen of  6 uien of 2 kleine komkommers of 1 kropje sla of  5 sinaasappels. 1 Grote yam (voor 2 keer als hij niet gaat rotten - heb ik nl. vaak-) kost een euro, 1 kilo rijst voor 1,50, 1 pond macaroni voor 60 cent, 1 ananas voor 1,50, één appel voor 75 cent ! 200 gr, cheddarkaas voor 5,50 (slik!), 1 pak papieren zakdoekjes 1,50 (=hier luxe), 1 blikje champignons voor 2 euro. De westerse producten zijn dus best prijzig. Maar af en toe moeten we onszelf een beetje kietelen.In de grote steden van Ghana (Kumasi en Accra) zijn meer producten te krijgen, maar daar zijn de prijzen over het algemeen hoger.
Zo langzamerhand hebben we onze vaste adresjes om onze boodschappen te doen. Op de markt verdeel ik mijn inkopen over verschillende kraamples om iedereen wat te laten verdienen. De meeste verkoopsters hebben ook een beperkt assortiment, bijvoorbeeld alleen yams of pepertjes of gedroogde vis. Mijn vaste verkooppunten op de markt zijn een oudere vrouw die sla (kruising andijvie en ijsberg) verkoopt, een enthousiaste vrouw die me altijd begroet en iets extra's toestopt. Ik heb haar foto afgedrukt, ze was er vandaag zo blij mee, ze omhelsde met tot 2x toe. Een jonge vrouw die prachtig op de foto staat en die wat meer "onze" groente verkoopt: boontjes, wortels. Het is in Ghana gewoonte om iets meer te geven, 1 extra banaan of paprika, die al wat ouder is. Blikjes e.d. worden vooral gekocht bij de "Point en Shout", van achter de toonbank roep je wat je wilt hebben en een stel jonge mannen pakt het dan. Afrekenen doe je bij een soort madam in een totale chaos: met zijn allen (het is er altijd druk) rondom 1 kassa. Eigenlijk is het een groothandel, de prijzen zijn er laag. We moeten ook altijd even langs de African-European shop, je snapt het al: het assortiment is wat uitgebreider en wat meer op westerse eters gericht. Het assortiment is het afgelopen jaar uitgebreid. Nu kun je er cheddar kaas kopen (wat een verademing na al die laughing-cow), olijven, italiaanse kruiden en kaneel, mais in blik en soms aubergines en pompoen (lekker soep!!). Dan is er de Princess-market, waar een alleraardigst meisje de winkel runt. Ik heb er ooit speculaas en snickers gekocht, maar dat is dan éénmalig, het is handig om er even te gaan kijken...... Aan de slager wagen we ons niet aan, Bas eet knakworst of luncheon meat uit blik of worstjes van de cold-store. Fruit koop ik meestal op weg van kantoor naar huis in 2 fruitstalletjes . Faiza is een meisje van een jaar of 13 en ze helpt heel vaak tot ’s avonds laat.  De andere fruitvrouw was erg blij met haar foto’s en ik ben nu haar vriendin. Het lukt haar steeds om toch de verkeerde appels te geven, ik wil de rode en dan stopt ze er toch 2 golden delicious bij?!?. We hebben ook een mineral lady om de hoek: voor sap, rode wijn uit karton (voor 1,50!), waterzakjes en af en toe cola of tonic (als het heet is hebben we daar behoefte aan). Ze kan niet zo goed rekenen en meestal in haar eigen nadeel. Dan doen we het samen en dat waardeert ze wel. Ons vaste adres voor een Ghanees maal is Alems, waar Odette de scepter zwaait, een maal zonder vlees kost 1 euro, met kip of vis 2 euro. Ze is erg attent en wil het ons graag naar de zin maken. Soms gaan we naar Ghana 50, waar onze buurvrouw baas is, ook lekker maar 2 keer zo duur. Daar kun je lekker onder een grote boom zitten, heerlijk!
Van tevoren wisten we niet wat te verwachten wat  in Wa te krijgen is. Het is goed te doen, al die toeters en bellen bij ons, al die nieuwe smaakjes heb je eigenlijk niet nodig.
En die ene keer dat we een chocoladeletter eten (in Januari), dat is dan wel heel lekker!!

16 januari 2012

Van Accra naar Wa

We plannen zaterdag 14 januari  te vertrekken van Accra naar Wa met collega VSO Adrienne, die net terug is van 4 weken thuis in Engeland.
Bas gaat op donderdagochtend naar het O&A busstation om kaartjes te kopen voor de bus van zaterdag. Eerder dan twee dagen vooraf kan niet, zeggen ze altijd. Toch zijn er geen kaartjes meer en ook voor zondag is het nog niet zeker of er wel een bus beschikbaar is. Bas moet een half uur wachten in een lange rij met studenten die terug moeten naar hun universiteit in Wa. Iedereen wacht gelaten. Na een uur gaat Bas eens informeren hoe het er voor staat? Gaat de kaartverkoop nog beginnen? Nee, kom zondagochtend maar terug. Ik kom eens even naar binnen, zegt Bas die voor het loket is blijven staan. Hij probeert in alle toonaarden te doorgronden wat hier nu gaande is en waarom het gaat zoals het gaat, zelfs een fake telefoongesprek komt er aan te pas. Het hoogst haalbare: Bas betaalt het geld voor de kaartjes vooraf in ruil voor een soort van reservering  en moet zaterdagochtend terugbellen om te vragen of er dan misschien toch nog een bus gaat op zondag. Op zaterdagochtend 7 uur wordt gezegd dat er om 9 uur teruggebeld moet worden. Om 9 uur wordt eerst 4x niet opgenomen, maar uiteindelijk wordt opgenomen: bel zondagochtend maar terug. Inmiddels hebben we het wel gehad. We besluiten onze spullen in te pakken, naar het busstation te gaan, ons geld terug te vragen en een kaartje voor de bus naar Kumasi te kopen, als dat lukt.
Met een lichte buikpijn komen we aan bij het loket. Bas krijgt meteen zijn geld terug en de man regelt 3 kaartjes voor Kumasi. Een uur later, om half twaalf,  zitten we in de bus en zijn op weg! De weg is voor een deel nog steeds - al zolang als we hier zijn -  ‘under construction’ en dat leidt tot deels langzaam hobbelen over zandweg. Om half 6 komen we aan en hebben meteen een taxi naar het Presbyterian Guesthouse. We vragen de taxichauffeur, die heel serieus lijkt, of hij ons de volgende dag om 6 uur ’s ochtends op kan halen om een trotro (klein busje) naar Wa te vinden. Afgesproken. Nog even telefoonnummers uitwisselen, voor het geval… Het geval meldt zich om kwart voor een in de nacht, als we net diep slapen. Het is moeilijk te volgen, maar Bas maakt er uit op dat er een andere taxi zal komen. De rest van de nacht is het met slapen gedaan en doen we alleen wat hazenslaapjes. En om 6 uur geen taxi!! Gelukkig vinden we een oude krakende taxi die ons naar een busstation brengt waar er zowaar een volwaardige touringcar staat met  bestemming Wa. Mooi!
Maar dan begint er een circus zoals we nog nooit hebben meegemaakt. Er worden kaartjes voor ons geregeld (hopen we), we moeten wachten. De laadruimte van de bus gaat open en er komen 3 mannen uit (waar onder de chauffeur), die er de nacht hebben doorgebracht. Er komen meer mensen die “iets”te zeggen lijken te hebben, het is een gekrakeel van jewelste, een jonge man lijkt voortdurend ruzie te maken, een vrouw wiens hoofddoek telkens afzakt loopt met geld te zwaaien, maar wat haar rol is…. Een oude man probeert ons teveel te laten betalen voor de bagage: 10 cedi. Voor onze 3 tassen is 6 cedi gangbaar, dus we betalen 6, dan komt de boze jonge man erbij en wil ons nog 2 laten betalen. Uiteindelijk blijft het bij 6 en verdwijnen onze tassen in de laadruimte. De kaartjes die we hebben gekregen zien er oud uit, dus we zijn nog niet overtuigd dat we plaatsen hebben. Op een of andere manier is er een ruilactie geweest met andere mensen, want wij zitten voorin en we waren een van de laatste……Het klopt uiteindelijk wel en als we zitten komt een hele bups studenten binnen die op plastic krukjes in het gangpad worden gedropt. Propvol vertrekken we… naar het benzinestation. Daar weer een heel gedoe met al die mensen die iets met de bus van doen hebben. Er gaat weer allerlei geld over en weer, er is geen touw aan vast te knopen. Toch op weg om half 9 om te stoppen voor een politieman die met geweer de veiligheid in de bus komt waarborgen. Het duurt even voordat hij zit maar dan….. stoppen we bij een winkel voor wat proviand of zo en we zijn weer een kwartier verder voordat we Kumasi echt verlaten.
De chauffeur praat de hele tijd, iedereen lacht  en wij vinden het jammer dat we niet weten waar het over gaat. Hij rijdt rustig en dat is prettig. Na een lange reis naderen we Wa en de chauffeur begint af en toe mensen uit te laten, die moeizaam langs het pad naar buiten kunnen, de bagage moet worden gezocht in de laadruimte en telkens moeten we weer wachten.
Om 4 uur staan we in Wa bij de markt, nog 15 minuten lopen en dan zijn we thuis. We worden begroet door 'alle' kinderen uit de buurt. Al die stralende gezichtjes, hartverwarmend. Het huis is bedekt met een laag Harmatan-stof. Meteen beginnen we met vegen, afstoffen en uitkloppen. Dan is er mede-volunteer Bob die ons zo hartelijk begroet… Ja, we zijn echt thuis.

6 januari 2012

Een mooie tijd samen

Marthe en Wessel zijn vannacht vertrokken en nu op weg naar Breda en naar Loeka. We hebben een mooie tijd gehad samen. Nu is het weer wennen...
Het was mooi om ze Wa te laten zien en ze aan mensen voor te stellen die met ons werk en met ons leven in Wa te maken hebben. Marthe en Wessel hebben genoten van het kleuren en spelletjes doen met de kinderen in de buurt. Vooral Wessel heeft het Ghanese eten uitgeprobeerd. Ze hebben het leven in Ghana in alle geuren en kleuren in zich opgenomen. Open en onbevangen hebben ze contact gemaakt met veel mensen. Snel Ghanese gewoontes zoals het begroeten overgenomen. Dan kun je zien dat ze gewend zijn om te reizen en een nieuw land te verkennen.
Marthe heeft de brieven van haar brugklasleerlingen voor kinderen in Ghana - met een schrijfbloc en pennen erbij voor een retourbrief -  aan leerkracht Joseph in Jirapa overhandigd, na een reisje met de trotro. We zijn op visite geweest bij Erik en de kinderen van Child Support en dat was heel gezellig. Ook Ismail heeft verteld over zijn werk als Resource teacher van  de blinde studenten van Wa Senior High school.
We hebben genoten van het samen reizen. Eerst naar Mole met de bus, een belevenis. We hebben veel vogels, apen en antilopen gezien, maar ook 2 olifanten!. Voor ons voor de 3e keer toch weer een feest.  Bij Tamale verbleven we in een ecotoeristisch dorp Sognaayilli, een heuse compound als guesthouse en een tour langs vrouwen die spinnen, kuli kuli bakken (groundnut-ringen), een midwife die een baby wast, een fortuneteller (!!) en een bezoek aan de shrine waar de voorouders om hulp of advies wordt gevraagd. Ook hebben we gezien hoe een lemen huis wordt gebouwd. Daarna met de landrover over de rough road naar Nkwanta, dancing with the car noemde Agoro onze driver dat. En dat was het ook echt. Een hele ervaring, je komt op plaatsen waar je normaal niet komt. Vermoeiend en veel stof in alle gaten en kieren. Van het savannelandschap naar de het meer heuvelachtige tropische regenwoud van de Volta Region. Daar hebben we een waterval bezocht, gedanst met een groep drummers en dansers (Wessel op zijn handen!), een kente weaving dorp en een een beats-fabriek bezocht en een rondleiding gehad door een authentiek dorp Atsiekpoe aan de Lower Volta River. Een mooi beeld van Ghana. Ook echt avontuur omdat veel op Ghanese wijze anders uitpakte dan we hadden gedacht. We hebben dat samen super gedaan en koesteren de herinneringen aan deze reis. Met dank aan Agoro die het ons altijd weer naar de zin wilde maken. We hebben veel gerust, lekker gekletst, weinig gelezen, lekker gegeten, sudokuwedstrijdjes gedaan en boonanza gespeeld.
We hopen dat de terugweg voor Marthe en Wessel voorspoediger verloopt dan de heenreis en dat ze nu Casablanca hebben verlaten...