Al bijna thuis.......of toch niet?

We zijn thuis. Hier in Ghana in ons huisje in Wa. Elke keer als we terugkomen van weggeweest, worden we zo hartelijk verwelkomd. Dan kan je niet anders dan je thuis voelen.
Waar is thuis? Uiteindelijk voor ons een beetje in de buurt van de mensen waar we van houden. Over een kleine 3 maanden komen we terug naar de plaats waar ons (t)huis was. We gaan kijken of we losse eindjes kunnen oppikken, of misschien nieuwe steken kunnen opzetten op het breiwerkje wat ons leven is. We gaan veel mensen vasthouden, in de ogen kijken  en genieten van samenzijn.
En daarna komt het leven van alledag. We weten niet hoe dat zal zijn. Na bijna 2 jaar Ghana kunnen we ons voorstellen dat het niet gemakkelijk is om door te gaan waar we gestopt zijn. Die 2 jaar Ghana heeft ons veel gebracht. Het heeft ons geleerd over wat echt belangrijk is. Het heeft ons geleerd over onszelf en ons samen. Het heeft ons geleerd te knokken en meer uit jezelf te halen dan je voor mogelijk houdt. De Ghanese warmte en vriendelijkheid is als een deken, die we misschien in ons koude kikkerlandje wel heel erg missen. Maar we weten dan wel waar we aan toe zijn, we kunnen weer afspraken maken en mensen zijn duidelijk en direct. Hoe zal dat zijn?
Maar voor dat we dat ervaren willen we graag in Ghana wat klussen iets verder brengen, afmaken lukt niet meer. Het zijn per slot van rekening nog bijna 3 maanden, toch? Die willen we ten volle benutten.
3 Maanden waarin we genieten van de sterrenhemel en het liggend maantje als we bij Odette eten. 3 Maanden van hitte en harmatan (stoffige winden van de Sahara). Waarin we best wel zullen balen als de elektriciteit weer uitvalt en de fan het niet doet. Tijd genoeg om nog Ghanese namen op mijn tafelkleed te borduren. Voordat je in slaap valt wegdromen bij de mysterieuze geluiden van de Afrikaanse nacht. Elke nacht om 4 uur wakker worden van de moskeeen en het gekraai van de hanen. Met een goed gevoel de stem van Hassan horen: Grandfather  and young girl. Genieten van de avondjes film kijken en lekker lezen. Nog even wat toertjes op de motor door het Afrikaanse land kunnen maken. Het Ghanese leven nog even met Jaap en Caat kunnen delen. Nog veel kunnen kleuren en spelletjes doen met de kinderen uit de buurt. De Ghanese verkiezingen gaan meemaken. Goed kunnen leven van wat er in Wa te koop is en steeds nieuwe dingen leren, gisteravond zoete aardappel met bonen en tomaat, mmmm. Een bordje havermout met banaan is nergens zo lekker als hier. Tijd waarin we hopen dat onze teenslippers en onze ijskast het nog even volhouden. De tijd van slapen zonder laken of deken en een heerlijke koude douche. Van muggen die wij nog steeds te slim af zijn om malaria te krijgen. Van diarrae en diarrae en diarrae. Van steeds weer versteld staan hoe sterk mensen zijn, hoe moeilijk ze het hebben en hoe ze er toch iets van weten te maken. Van fijn contact met collega's en collega-vrijwilligers.
Ja, 3 maanden van zoveel. Het is heel dubbel. Steeds vaker komt de einddatum om de hoek. Bij het plannen van trainingen: Oh, dus nog maar één waar ik bij ben. Buurmeisje Rameeza, die dacht dat we al vertrokken waren. Mensen die vragen wanneer we weggaan.....
We gaan het meemaken, eerst nog veel van hier en straks weer meer van daar.

De foto's van Picasaweb zijn eventjes niet meer op de blog te zien, omdat het programmaatje niet meer goed werkt. We moeten even kijken of dat op te lossen is.

Fufu stampen

Vandaag staat het maken van fufu met lightsoup op het program. We willen leren hoe fufu moet worden gestampt. Fufu is zo'n essentieel deel van Ghana, eigenlijk van heel Afrika, alleen heet het overal anders. In Wale is het kapalla en een must om te eten.
Sakia onze buurvrouw heeft me een lijstje gegeven met boodschappen: 3 yams, voor 1 cedi tomaten, voor 1 cedi uien, voor 50 pesowa's garden eggs, onga-shrimp-blokjes, wat rode pepertjes en een stuk salmon (lekkere vis, maar geen zalm). Ik koop hem zonder kop om te voorkomen dat de kop ook in de soep terecht komt. Fufu is dus gemaakt van yam en dat is een belangrijk onderdeel van het Ghanese eten, zeker in het noorden, waar veel yam wordt verbouwd en nauwelijks cassave. Yam is een grote knol die gekookt lijkt op een droge aardappel. Er zit een plakkerig stofje in dat door te stampen de yam tot een kleverige puree maakt. Je eet er een pittige soep bij, een lichte soep van tomaat en vis ( zoals wij vandaag eten) of groundnut-soep (pindasoep met green leaves) of okro-soep (slijmerige soep van okro).
Het is prachtig om te zien hoe Sakia alles snijdt met een groot mes, vanuit de losse hand, geen plankje. Garden eggs, tomaten en uien worden gekookt en fijngemalen met een ..... blender, jaja. Maar grinden op een schaal met ribbeltjes en een houten vijzel is ook heel gewoon. De pitjes van de tomaat worden er uit gezeefd en gedroogd om volgend jaar tomaten van te planten.
De yam moet 45 minuten koken om het plakkerige gehalte te vergroten. Er wordt een plastic zak over de pan gedaan omdat de pan te vol is en het water niet teveel moet verdampen. Haar zus en dochter Mousa helpen ook. Vanaf 9 uur tot 12 uur zitten we bij het houtskool-vuurtje. We mogen niet helpen. Het is mooi om te zien hoe er telkens allerlei handelingen worden verricht zonder haast, even wat snijden even wat afspoelen tussendoor, geen tafel, alles op de grond, het is een groot proces en aan het eind is er niet zoveel afwas en is Sakia nauwelijks van haar plaats geweest. Ze heeft wel wat hulptroepen, de kinderen worden ingeschakeld met commando's, geen verzoeken. De buurtkinderen komen spelen en genieten de jongleerkunsten van Rens en proberen het zelf ook met een bal. Bas komt ook even stampen. Staand lukt toch het beste. Seidu, de man van Sakia, helpt ook nog even om staand de techniek van de vallende stamper te oefenen. Het kontakt met de puree moet kort zijn, anders zuigt de stamper zich vast in het kleverige goedje en is het zwaar om de stamper er uit te trekken. Om het gelijkmatig te maken moet er iemand de fufu omdraaien met de handen na elke plof. We vinden het best dapper van Sakia dat ze het aandurft met Bas, Rens en mij. Ze heeft er enorm veel plezier in. Na twaalven is de tafel gedekt en eten we fufu met lightsoup. Er moet wat zout bij en dan vinden we het best lekker, maar of het ons lievelingseten wordt is twijfelachtig.