Nood breekt wet

Van Diny en Wino hebben we het boek NOOD BREEKT WET gekregen, geschreven door David van Bodegom. Enkele jaren geleden heeft hij als  arts-onderzoeker in het Noord-Oosten van Ghana gewerkt en hij heeft zijn ervaringen verwerkt in een roman.

Een jonge tropenarts zet na negen jaar studie voor het eerst voet in een vergeten hoek van Afrika. Op tragikomische wijze laat de schrijver zien hoe mensen in extreme omstandigheden veranderen. Door de ogen van de jonge arts bezien ontmoeten we een tandarts die tussen de patiënten door zelf aan het lachgas lurkt, een pater die de hele dag video’s kijkt en een handelaar die zich naar lokaal gebruik twee vrouwen aanmeet. Maar ook in de tropenarts dringt Afrika steeds dieper door. In hoeverre blijven zijn geloof en idealen in stand als het leven blijkt te bestaan uit een aaneenschakeling van noodgevallen? Nood breekt wet is een indringende schets van het reilen en zeilen in een Afrikaans missieziekenhuis. Het is een overrompelend verhaal over de houdbaarheid van idealen onder veranderende omstandigheden.

Het boek is voor ons een feest van herkenning over hoe het in Ghana toegaat, van de plastic zakjes in het landschap, tot de gammele staat waarin de meeste auto’s verkeren, van leven bij de dag tot de rust van mooie momenten onder de boom. De houdbaarheid van idealen is een onderwerp wat ons raakt. Als arts zijn het vaak kwesties van leven en dood en die maken het wel schrijnend. Wat is een leven waard? Als ICT-er en schooljuf maak je ook heel wat schrijnende of ongelooflijke situaties mee, maar er is niet meteen een leven mee gemoeid. Het maakt dat we ons dagelijks afvragen hoe met bepaalde situaties om te gaan. We proberen er naar te kijken vanuit Ghanees perspectief. Onze eigen Nederlandse bril schiet hier schromelijk tekort en maakt ons ongelukkig. Dan is het leven hier moeilijk leefbaar.

Om een idee te geven een bloemlezing kleine gebeurtenissen van afgelopen weekend, die elke keer een beroep doen op: Wat moet ik hier mee? De eerste reactie zou kunnen zijn : Dat doe je toch niet, maar hier werkt dat anders.
- Bas heeft een afspraak gemaakt om vrijdag ICT boeken op te halen op een school, maar de teacher en de meeste leerlingen zijn er niet omdat ‘the rain has come”.
- Mijn afspraak op vrijdagmiddag om over de invulling van mijn werk te praten wordt een week verzet omdat de coördinator niet op komt dagen - blijkt een uur later - en deze week zijn de betrokkenen naar een workshop in Tamale.
- De bal lenen we voor de 2^e keer in zijn leven uit aan de buurtkinderen om er mee te spelen. We horen dat ze veel plezier hebben. Uiteindelijk wordt de bal op onze veranda gelegd, lek. Ik doe de poort open en links om de hoek staan wel 15 kinderen van klein tot groot met vragende ogen te kijken. Tja, wat zeg je dan???
- Een van de kinderen die vaak komen tekenen en kleuren laat een vork met een blikje met eierschalen achter op onze veranda (=speelgoed). Ik vraag aan haar het mee te nemen en ze pakt het op en gooit het met vork en al in de struiken tegenover ons huis. Ik doe een poging uit te leggen dat we de wereld  schoon moeten houden, maar haar ogen zeggen me toch dat het hier anders werkt.
- De buurvrouw heeft 2 bloesjes voor me gemaakt, de eerste keer krijg ik het restant stof terug, de 2^e keer niet. Zondagavond staat haar jongste zoon parmantig met een mooi bloesje (van mijn stof) voor haar huis. Zeg je er iets van (had het even gevraagd of….)? De mouwtjes zijn van een andere kleur, er was iets te weinig overgebleven.
- Op vrijdag is al ons geld op, geen enkele Cedi meer. De banken zijn "leeg" of de pinautomaten zijn kapot door de wisselende stroomsterkte. Gelukkig kunnen we op zaterdag aansluiten in een rij en geld pinnen met een VISA-kaart, wij hebben die keuze!
- Op de fiets in het donker en geen straatverlichting levert soms spannende situaties op zoals een geparkeerde motor net na de bocht , 2 meter van de kant in het pikkedonker. Gelukkig zijn we altijd bezig met rekening houden met onverwachte situaties…
- En nu ik dit schrijf is de stroom weer uit, het is tegenwoordig een dagelijks probleem. In Ghana maakt niemand zich daar druk over, accepteert het of zegt met een sip gezicht Tja, Ghana.

Een nieuwe jonge vrijwilliger op Child Support zei gisteren: Hoe komt het toch dat als hier een project is opgezet en het blijkt goed te werken, het vaak in elkaar stort als de mensen die het opgestart hebben weg zijn. Daar zit het grote probleem voor veel liefdadigheid-organisaties en funders (sustainability en accountability zijn veel gebezigde woorden) . Op de lange termijn is het rendement laag. Dat maakt ook dat we ons – bijna dagelijks – afvragen wat gaat dit opleveren? We weten het niet.

Nood breekt wet is een boek voor mensen die durven dromen. Soms tegen beter weten in. Zekerheden zijn er in dit opzicht niet. Het gaat dan ook niet om het resultaat. Het gaat om de weg die we gaan. En dat geldt niet alleen voor hier…..